Tériade - Στρατής Ελευθεριάδης ( Λέσβος 1897- Παρίσι 1983)

Tο ντοκιμαντέρ αναφέρεται στη ζωή και το έργο του Λέσβιου τεχνοκρίτη Στρατή Ελευθεριάδη – Tériade (Cahiersd’Art, L’intransigeant, LaBeteNoir, Minotaure) και εκδότη βιβλίων τέχνης (VERVE, GrandLivres) που μεσουράνησε στην καλλιτεχνική ζωή της Γαλλίας απ’ τη δεκαετία του ‘20 μέχρι τη δεκαετία του ‘60. Ο Tériade, φίλος των μεγαλύτερων ονομάτων της Τέχνης: Πικάσο, Ματίς, Μιρό, Σαγκάλ, Τζιακομέττι, Λεζέ, Χουάν Γκρί, ΛεΚορμπιζιέ, Ρουό, Μπρακ, Ελυάρ, Μιγιό, Λωράνς, ΚαρτιέΜπρεσόν, Μπονάρ, Βιλλόν, Μπρασάι καθώς και των Ελλήνων: Ελύτη, Τσαρούχη, Ν.Χ.Γκίκα, Βενέζη, Κανέλλη, γεννήθηκε στη Βαρειά της Λέσβου το 1897 (φέτος συμπληρώθηκαν 120 χρόνια από τη γέννησή του) και πέθανε στο Παρίσι το 1983. Συντοπίτης του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου, που γνώρισε λίγα χρόνια πριν πεθάνει, βοήθησε στην ανάδειξή του παρέχοντας του τα μέσα (στέγη, καμβάδες, χρώματα, χρήματα) ώστε να μπορεί να δημιουργεί χωρίς το βιοποριστικό άγχος. Αυτοί οι πίνακες του Θεόφιλου σώζονται χάρη στον Τεριάντ.

Σημειώσεις

Το ελληνικής παραγωγής ντοκιμαντέρ, απευθύνεται κυρίως σε μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου. Η ταινία αναφέρεται στη ζωή και το έργο του Λέσβιου τεχνοκρίτη Στρατή Ελεθεριάδη-Teriade και εκδότη μοναδικών βιβλίων τέχνης που μεσουράνησε στην καλλιτεχνική ζωή της Γαλλίας από την δεκαετία του ’20 μέχρι και την δεκαετία του ’60. Γεννήθηκε στο χωριό Βαρειά της Λέσβου το 1897 και απεβίωσε στο Παρίσι το 1983.

Μέσα από την ταινία οι μαθητές ανακαλύπτουν τον υπέροχο κόσμο του Teriade, ο οποίος ήταν φίλος με τα μεγαλύτερα ονόματα της τέχνης, όπως είναι ο Πικάσο, ο Ματίς, ο Μιρό, ο Ελύτης, ο Τσαρούχης και πολλοί άλλοι. Σημαντικό ρόλο στην ζωή του Teriade έπαιξε και ο συντοπίτης του, λαϊκός ζωγράφος, Θεόφιλος, τον οποίο βοήθησε με πολλαπλούς τρόπους, δίνοντας του την ευκαιρία να μπορεί να δημιουργεί χωρίς το βιοποριστικό άγχος. Μία εξαίσια προσωπικότητα που όλοι οφείλουμε να γνωρίζουμε και κανένας να μην ξεχάσει ποτέ.

Εκπαιδευτικό υλικό

• Προτείνεται μία συζήτηση με τους μαθητές για την ζωή και το έργο του τεχνοκρίτη και εκδότη βιβλίων τέχνης, Teriade-Στρατή Ελευθεριάδη, καθώς και για τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο.

Προτεινόμενες δράσεις

• Ζητάμε από τους μαθητές να συλλέξουν πληροφορίες γύρω από την ζωή και το έργο των Teriane και Θεόφιλο και να τις παρουσιάσουν στην τάξη.

• Ζητάμε από τους μαθητές να επιλέξουν ένα ζωγραφικό έργο ενός γνωστού καλλιτέχνη, (Πικάσο, Μιρό, Τσαρούχη κ.α.), και να το παρουσιάσουν στην τάξη εξηγώντας για ποιο λόγο επέλεξαν το συγκεκριμένο.

• Στο τέλος της ταινίας εμφανίζεται σειρά προσωπογραφιών και φωτογραφιών του Teriane από διάφορους γνωστούς καλλιτέχνες. Ζητάμε από τους μαθητές να επιλέξουν ένα από αυτά τα έργα και να μιλήσουν για αυτό.

Προτεινόμενες ερωτήσεις-απαντήσεις

• Πότε γεννήθηκε και απεβίωσε ο Teriade;

Ο Teriade γεννήθηκε στο χωριό Βαρειά της Λέσβου το 1897 και απεβίωσε στο Παρίσι το 1983.

• Πότε πήγε ο Teriade στο Παρίσι;

Πήγε το 1915, στην διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

• Τί σπουδασε στο Παρίσι ο Teriade;

Σπούδασε Νομική.

• Πότε γνωρίστηκε ο Άγγελος Κατακουζηνός με τον Teriade;

Γνωρίστηκαν το 1925, στο Παρίσι.

• Ποιο ήταν το κοινό στοιχείο μεταξύ του πατέρα του Ελύτη, (Παναγιώτη Αλεπουδέλλη), και του πατέρα του Teriane;

Και οι δύο ήταν σαπωνοβιομήχανοι.

• Πότε πήγε για πρώτη φορά στο Παρίσι ο Ελύτης;

Πήγε το 1948.

• Με τί ασχολήθηκε, κυρίως, ο Teriade στο Παρίσι;

Ασχολήθηκε με την κριτική των έργων τέχνης.

• Πότε προτείνει ο Κριστιάν Ζερβός στον Teriade να συνεργαστούν στην έκδοση του περιοδικού Cahiers D’Art;

Tο 1926.

• Πότε αναθέτουν στον Teriade οι Σουρεαλιστές την διεύθυνση του καλλιτεχνικού τους περιοδικού Minotaure;

To 1933.

• Πότε εκδίδει ο Teriade το περιοδικό τέχνης Verve, «το ωραιότερο περιοδικό του κόσμου»;

Το 1937.

• Σε ποιες γλώσσες εκδόθηκαν τα πρώτα τεύχη του περιοδικού Verve;

Στα Αγγλικά και στα Γαλλικά.

• Πώς χαρακτήριζε τον εαυτό του ο Teriade;

Πρωτίστως ως καλλιτεχνικό εκδότη και κατά δεύτερο λόγο ως τεχνοκριτικό.

• Ποια ήταν τα μοναδικά έργα που πλήρωσε για να αποκτήσει ο Teriade;

Ήταν τα έργα του Τσαρούχη.

• Ποια τέχνη αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά την εποχή του Teriade;

Η τέχνη της λιθογραφίας.

• Από πού κατάγεται ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος;

Κατάγεται από την Λέσβο.

• Με ποιον τρόπο βοήθησε ο Teriade τον Θεόφιλο;

Ο Teriade παρείχε τα μέσα, (στέγη, χρήματα, καμβάδες, χρώματα), έτσι ώστε ο Θεόφιλος να μπορεί να δημιουργεί τα έργα του χωρίς το βιοποριστικό άγχος.

• Πότε έγινε η πρώτη προσπάθεια για να οργανωθεί έκθεση για τον Θεόφιλο;

Η πρώτη προσπάθεια έγινε το 1936 χωρίς, όμως, αποτέλεσμα λόγω της δικτατορίας του Μεταξά.

• Ποιος παρουσίασε για πρώτη φορά έργα του Θεόφιλου στο Αθηναϊκό κοινό;

Τα παρουσίασε ο Άγγελος Κατακουζηνός, το 1946, στην οικία της Πινδάρου 7.

• Τί γνωρίζετε για το Μουσείο Θεοφίλου;

Το Μουσείο οικοδομήθηκε κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ’60, στο χωριό Βαρεία της Λέσβου, στο πατρικό κτήμα του Teriade. Στη συνέχεια ο Teriade το δώρησε στο δήμο Μυτιλήνης. Τα εγκαίνια του Μουσείου πραγματοποιήθηκαν στις 29 Αυγούστου του 1965. Το Μουσείο φιλοξενεί 86 έργα του λαϊκού ζωγράφου.

• Τί γνωρίζετε για το Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη;

Το Μουσείο-Βιβλιοθήκη βρίσκεται δίπλα στο Μουσείο Θεοφίλου, στο χωριό Βαρειά Λέσβου, στο πατρικό του κτήμα. Η αρχιτεκτονική του κτιρίου είναι επηρεασμένη από την αρχιτεκτονική της Βόρειας Ελλάδας και αποτελείται από 20 αίθουσες. Το Μουσείο φιλοξενεί έργα μοντέρνας τέχνης και είναι το πρώτο μουσείο σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα. Τα εγκαίνια του Μουσείου πραγματοποιήθηκαν στις 29 Ιουλίου του 1979 και διευθυντής διετέλεσε ο γνωστός ζωγράφος, Μανώλης Καλλιγιάννης.