Στο 10ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου απονεμήθηκαν βραβεία σε ταινίες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα των φύλων μέχρι την οικολογία και την πολιτική. Οι νικητές ξεχώρισαν για την ποιότητα της αφήγησης, την κινηματογραφική τους γλώσσα και την ικανότητά τους να προκαλούν προβληματισμό και συζήτηση.

 Τα βραβεία του 10^ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου

Τζίνα Πετροπούλου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια, Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου

Τα βραβεία του φεστιβάλ όπως ανακοινώθηκαν κατά την τελετή λήξης/απονομής, την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου, έχουν ως εξής:

BΡΑΒΕΙΑ ΚΟΙΝΟΥ

Καλύτερο Διεθνές Ντοκιμαντέρ: A Day, 365 Hours, της Eylem Kaftan. 

Τρεις νεαρές γυναίκες ενώνονται από τη κοινή τους εμπειρία κακοποίησης. Η απροσδόκητη συνάντησή τους δημιουργεί έναν ισχυρό δεσμό που τους δίνει τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τους κακοποιητές τους στο δικαστήριο και να βοηθήσουν άλλες νεαρές γυναίκες να διεκδικήσουν δικαιοσύνη.

Καλύτερο ελληνικό ντοκιμαντέρ: Belkî Sibê, του Αλέξη Νταλούμη

Το Belkî Sibê είναι η ταινία ενός εθελοντή στρατιώτη. Αφηγείται ένα ταξίδι 18 μηνών μέσα στον πόλεμο και την επανάσταση, στη Ροζάβα (Δυτικό) Κουρδιστάν της ΒΑ Συρίας, κατά τη διάρκεια της προέλασης και της νίκης των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων κατά του ISIS, καθώς και της ιστορίας του Διεθνούς Τάγματος Ελευθερίας, στις τάξεις του οποίου ο  σκηνοθέτης πολέμησε κατά κύριο λόγο. Απεικονίζει την στρατιωτική ζωή και τις μάχες στις πρώτες γραμμές του μετώπου, καθώς και την ζωή των πολιτών στα μετόπισθεν και τον κοινωνικό μετασχηματισμό που επιχειρείται από την Αυτόνομη Διοίκηση. Και στα δύο πεδία, ο ρόλος των γυναικών απελευθέρωσης και ενδυνάμωσης είναι εξέχων. Η ταινία ακολουθεί ένα χρονοδιάγραμμα από τον Ιούλιο του 2016 (μάχη της Μίνμπιτζ) μέχρι το τέλος του 2017 (απελευθέρωση της Ράκα και κατάρρευση του Ισλαμικού Χαλιφάτου), αλλά περιλαμβάνει κι επικαιροποιημένο υλικό από τα τέλη του 2021, στο τέλος κάθε κεφαλαίου.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΙΣΟΤΗΤΑΣ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΣΚΟΡΔΑΚΗ»

Nina Backer-Røed - Ανακοίνωση βραβείου Ισότητας - Αλεξάνδρα Σκορδάκη

Μέλη επιτροπής:  Nina Backer-Røed, Νιόβη Αναζίκου,  Μένος Δελιοτζάκης,

Το Βραβείο Ισότητας

«Αυτό το ντοκιμαντέρ έχει σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο: Αναδεικνύει ζητήματα όπως ο παιδικός γάμος και η ανισότητα των φύλων, υποστηρίζοντας τα δικαιώματα και την εκπαίδευση των κοριτσιών και καταγγέλλοντας την κοινωνική διάκριση. Παρακολουθώντας αυτό το ντοκιμαντέρ έρχονται στο μυαλό άλλες υποεκπροσωπούμενες κοινότητες όπου μικρές κοινωνίες διατηρούν «έθιμα» όπως ο προικοδότης γάμος, ο πρώιμος γάμος, η απαγόρευση του διαζυγίου και η αποτροπή των κοριτσιών από την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής τους, πρακτικές που παραβιάζουν τα δικαιώματα και αποτελούν βία βασισμένη στο φύλο. Το Βραβείο Ισότητας απονέμεται σε μια ταινία που επισημαίνει την πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα νεαρά κορίτσια που βρίσκονται ανάμεσα στην παράδοση και την επιθυμία για αυτοδιάθεση. Η ταινία υπογραμμίζει τη σημασία της εκπαίδευσης και της εξουσιοδότησης για να σπάσει ο κύκλος της καταπίεσης και υποστηρίζει την πολιτιστική εξέλιξη που σέβεται τα ατομικά δικαιώματα, δίνοντας ορατότητα σε υποεκπροσωπούμενες κοινότητες.»

Η Κριτική Επιτροπή αποφάσισε ότι το Βραβείο Ισότητας απονέμεται στην ταινία: «Children of the Mist»

H επιτροπή απονέμει επίσης εύφημη μνεία στο ντοκιμαντέρ: Smoke Sauna Sisterhood της σκηνοθέτριας Anna Hints  

Η ταινία, μέσα από τις παραδοσιακές καπνιστές σάουνες της Εσθονίας, μας μεταφέρει σε έναν απομονωμένο ιερό χώρο, όπου οι γυναίκες βρίσκουν ένα ασφαλές καταφύγιο για να μοιραστούν τα βιώματά τους. Ο χώρος αυτός όμως λειτουργεί και ως μέρος πνευματικής κάθαρσης και ενδυνάμωσης. Με απόλυτο σεβασμό στη γυναικεία εμπειρία, ο φακός της σκηνοθέτιδας αποτυπώνει την αλληλεγγύη και την εμπιστοσύνη που γεννά η αδελφότητα. Αναδεικνύει θέματα αδελφοσύνης, θεραπείας και συλλογικής αυτογνωσίας και μεταφέρει αλληγορικά μηνύματα όπως «δεν είσαι μόνη» και «σε πιστεύουμε». Το γυμνό γυναικείο σώμα όπως το προσεγγίζει ο φακός, απελευθερωμένο από την αντικειμενοποίηση, γίνεται συμβολικός αφηγητής των σημαδιών της πατριαρχίας, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει την ενδυνάμωση των επιζωσών. Η ταινία δημιουργεί έναν ασφαλή χώρο έκφρασης, εμβαθύνοντας την ενσυναίσθηση του κοινού αλλά και τιμώντας την ουσία του κινηματογράφου -ως μέσο ενδυνάμωσης.

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Λέτα Πετρουλάκη Σοφικίτου (ιδρύτρια της Πειραματικής Σκηνής Καλαμάτας) και Anne Kjersti Bjørn (βραβευμένη σκηνοθέτις). Φωτεινή Οικονομοπούλου, παραλαβή βραβείου Καλύτερης Ελληνικής ταινίας για την ταινία "Πένθος, αυτοί που μένουν" των Μυρτώ Πατσαλίδου, Μαρία Λούκα.

Η κριτική επιτροπή αποτελούμενη από τους Ingo Starz,  Anne Kjersti Bjørn και Λέττα Πετρουλάκη-Σοφικίτου απονέμουν το Βραβείο του Καλύτερου Ελληνικού Ντοκιμαντέρ στην ταινία  Πένθος, Αυτοί που μένουν, των Μυρτώ Πατσαλίδου και Μαρία Λούκα.

Το «Πένθος - Αυτοί που μένουν» αναφέρεται  στις  τρεις  εγκληματικές και πολιτικές δολοφονίες τριών ανδρών, του νεαρού Πακιστανού  Σαχζάντ Λουκμάν, του Παύλου Φύσσα και του Ζακ Κωστόπουλου. Και οι τρεις έπεσαν θύματα ρατσισμού, ομοφοβίας και βίας. Οι δύο πρώτοι  από ακροδεξιούς. ρατσιστές της εγκληματικής οργάνωσης ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ και ο τρίτος από ρατσιστές και ομοφοβικούς πολίτες και την αστυνομία στην Ελλάδα. 

Το ντοκιμαντέρ δίνει φωνή στους πενθούντες γονείς τους δείχνοντας με εντυπωσιακό τρόπο πώς η θλίψη οδηγεί στον αγώνα  για αναζήτηση δικαιοσύνης σε ένα  απαράδεκτα αργοκίνητο νομικό και δικαστικό σύστημα .  Είναι συγκινητικό όταν η μητέρα του Φύσσα και οι δύο πατέρες, του Λουκμάν και του Ζακ Κωστόπουλου μιλούν για τα παιδιά τους. Το τραγικό πρόσωπο του πατέρα του Λουκμάν με τα συναισθήματα που εκφράζει, θα μας μείνει αξέχαστο. Η ηρεμία του πατέρα του Ζακ που μιλάει για τον χαρακτήρα του παιδιού του και τη αγωνιστικότητα της μητέρας του Φύσσα για να βρει δικαιοσύνη για το παιδί της . Και οι τρεις τραγικοί γονείς των βάναυσα δολοφονημένων παιδιών τους προβάλλουν ως πρότυπα γονιών στην ελληνική κοινωνία. Ο αγώνας τους  για δικαιοσύνη γίνεται μια αχτίδα ελπίδας για μια πιο ανθρώπινη συνύπαρξη και κοινωνία. 

Προτείνουμε το ντοκιμαντέρ «ΠΕΝΘΟΣ», ως το καλύτερο ελληνικό ντοκιμαντέρ  γιατί δημιουργεί αφενός   μια δυνατή έκκληση για μια ανεκτική και ποικιλόμορφη κοινωνία, χωρίς βία, και ενθαρρύνει τους πολίτες για δράση και αγώνα για πραγματική δικαιοσύνη.

Η επιτροπή δίνει επίσης εύφημο μνεία στο ντοκιμαντέρ "Πανελλήνιον" των δημιουργών   Σπύρου Μαντζαβίνου και Κώστα Αντάραχα.

Το ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ αναφέρεται σε ένα καφενείο, στέκι σκακιστών, που αποτελεί ένα ασφαλές καταφύγιο έξω από την πολυάσχολη καθημερινότητα, όπου οι άνθρωποι φαίνονται φυσιολογικοί. Τι είναι αληθινό, ρωτάνε; Σε αυτό το μέρος αισθάνονται ασφαλείς, συναντώντας άλλους παθιασμένους  που βιώνουν  το ίδιο πάθος για το σκάκι. Είναι ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο οι δημιουργεί έγιναν οι ίδιοι θαμώνες και το αγάπησαν. Έχει μία ματιά  Ποιητική και Συγκινητική. Είναι σύγχρονοι  Έλληνες που ανταλλάσουν απόψεις για τη ζωή σαν γνήσιοι  σύγχρονοι φιλόσοφοι όλοι τους.
Κατά την άποψή μας, είναι ένα πραγματικό ντοκιμαντέρ όπου δεν μας λένε, αλλά μας αφήνουν να ζήσουμε μέσα από τους χαρακτήρες των θαμώνων. Ένα στέκι για σκάκι που δημιουργεί  φιλίες, συναισθήματα και αγάπη για το ελληνικό καφενείο. Ως πρώτο ντοκιμαντέρ των σκηνοθετών, το βρίσκουμε ελπιδοφόρο.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ

Στο πλαίσιο του μαθήματος Στοιχεία Σκηνοθεσίας και Υποκριτικής του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου με διδάσκοντα τον Επίκουρο Καθηγητή Δρ. Ιάκωβο Παναγόπουλο, συστάθηκε μια ομάδα φοιτητών/ριων για την επιλογή του βραβείου για καλύτερη ταινία Κοινωνικης ευαισθησίας. 

Το ντοκιμαντέρ "Name Me Lawand" του Edward Lovelace επιλέχθηκε ως το νικητήριο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου, χάρη στη βαθιά κοινωνική ευαισθησία που αναδεικνύει. Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός κωφού αγοριού που, μαζί με την οικογένειά του, αναζητά ένα νέο ξεκίνημα ως πρόσφυγας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δεξιοτεχνικά, η στοχευμένη επιλογή των πλάνων, ο χειρισμός της κάμερας και η ηχητική επένδυση, του σκηνοθέτη Edward Lovelace αποτυπώνουν τις προκλήσεις της μετανάστευσης, την πάλη για αποδοχή και την ανάγκη επικοινωνίας, αναδεικνύοντας τη δύναμη της κοινότητας και της ενσυναίσθησης. Το ντοκιμαντέρ είναι εξαιρετικά επίκαιρο, δεδομένων των αυξανόμενων συζητήσεων παγκοσμίως γύρω από τα δικαιώματα των προσφύγων, την κοινωνική ένταξη και την υποστήριξη ευάλωτων ομάδων, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου η μεταναστευτική κρίση παραμένει κεντρικό ζήτημα. Το φιλμ επαινέθηκε για την ικανότητά του να ευαισθητοποιεί το κοινό γύρω από ζητήματα διαφορετικότητας και κοινωνικού αποκλεισμού, προσφέροντας έναν πολύτιμο διάλογο για την ένταξη και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες.

Συντονισμός της ομάδας από την φοιτήτρια Δέσποινα-Αθηνά Ματσινοπούλου

Ομάδα: Ευαγγελία Αδάμ, Παναγιώτης Αφουξενίδης, Τριαντάφυλλος Δήμας, Γεωργία Καπαγιαννίδου, Ανδρέας Καπλανάρας, Μαρίνα Αικατερίνη Κτενιδάκη, Ελένη Κυριαζή, Χαρίκλεια Μαρία Λέκκα,  Γιώργος Μαβίδης, Αγγελική Τζώρα, Μιχάλης Φεσάκης, Χριστόδουλος Χειλακέας, Θάνος Χονδρογιάννης

KΑΛΥΤΕΡΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Το Γ’ έτος του τμήματος Ψηφιακων Τεχνών και Κινηματογράφου του Πανεπιστημίου Αθηνών αξιολόγησε τα οικολογικά ντοκιμαντέρ του προγράμματος: Citizen Nobel, Between the Rains, The illusion of abundance, Songs of Earth,  Ο Φύλακας της Αλυκής, That day, Lagunaria και θεωρεί ότι το καλύτερο οικολογικό ντοκιμαντέρ, ανάμεσα στο υπόλοιπα πολύ ενδιαφέροντα, είναι το Songs of Earth σε σκηνοθεσία Μαργκρεθ Όλιν με παραγωγούς την ΛΙβ Ούλμαν και το Βιμ Βέντερς.

Οπως έγραψε η τριτοετής φοιτήτρια Ευαγγελία Mπουρλόκα πρόκειται για "έναν διάλογο αγάπης ανθρώπου προς άνθρωπο και ανθρώπου προς τη φύση, μια υπαρξιακή διαδρομή από τα παιδικά χρόνια του αφηγητή της ταινίας ως σήμερα μέσα από  μαγευτικά πλάνα του τόπου που «γέννησε» τον αφηγητή-πατέρα, τη σκηνοθέτρια-κόρη και την αγάπη. Αυτός ο τόπος είναι το Oldedalen στο Vestland της Νορβηγίας. Επιπλέον των προαναφερομένων, ο τρόπος δημιουργίας ποιητικών πλάνων με τη χρήση drones και υποβρύχιων καμερών είναι ένα μάθημα για όλους μας."  

 ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ «ΠΟΛΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»

Κριτική Επιτροπή: Νίκη Κάβουρα Δώρα Κεχαγιά, Εβίτα Μεϊμαρίδου, Συριανή-Άννα Μενάγια Μερόπη Παπαστεργίου Χριστίνα Τσιούλου  (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Σχολή Καλών Τεχνών, Ναύπλιο)

Παρακολουθήσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον τις συμμετοχές, τις βρήκαμε όλες αξιόλογες και το επίπεδο ιδιαίτερα υψηλό. Μας εντυπωσίασε η ποικιλομορφία που υπήρχε στην θεματολογία και οι διαφορετικές προσεγγίσεις των δημιουργών, τόσο στην φόρμα όσο και στο περιεχόμενο. Πάραυτα ξεχωρίσαμε τις ακόλουθες τρείς, οι οποίες συγκέντρωσαν την υψηλότερη βαθμολογία:

The Invisible Contract, της Luciana Kaplan – Μεξικό

Πρόκειται για μια ταινία η οποία πραγματεύεται τις απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι καθαρίστριες στο Μεξικό. Ξεχώρισε για την ευαισθησία και την προσοχή με την οποία προσέγγισε το θέμα, θίγοντας ταυτόχρονα θέματα ταξικά, κοινωνικά και φυλετικά. Βλέπουμε την πόλη μέσα από τα μάτια των καθαριστριών και της εργασιακής επισφάλειας που βιώνουν λόγω της ανυπαρξίας επισήμων εργασιακών συμβάσεων (Αόρατο Συμβόλαιο) και σωματείων. Μια ανάλυση για το πως κάποιος άνθρωπος γίνεται με οργανωμένο τρόπο αόρατος.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον ως προς την κινηματογραφική του φόρμα, κατάφερε να κρατήσει την ισορροπία ανάμεσα σε αφήγηση και κινηματογράφηση, την ποιητικότητα και τον ρεαλισμό. Πολύ αποτελεσματική επίσης και η χρήση της ασπρόμαυρης φωτογραφίας σε συνδυασμό με τον ρυθμό που κρατούσε αμείωτο το ενδιαφέρον χωρίς να κουράζει, ενώ επέτρεπε τη συγκίνηση χωρίς όμως να εκβιάζει το συναίσθημα.

Kaugere: A Place Where Nobody Enters του  Stephen Dupont - Νέα Ζηλανδία

Ένα σύγχρονο εθνογραφικό ντοκιμαντέρ που μέσα από την προσωπική ιστορία του Albert Muri και της οικογένειάς του, καταγράφει την καθημερινότητα των κατοίκων στο Kaugere που είναι αναγκασμένοι να ζουν σε συνθήκες απόλυτης οικονομικής εξαθλίωσης οι οποίες τους ωθούν στην παραβατικότητα. Ταυτόχρονα βλέπουμε την ομάδα ράγκμπι των Dani, που λειτουργεί ως η μόνη διέξοδος απέναντι στην παραβατικότητα αυτή. Παρουσιάζει με ρεαλισμό τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι του οικισμού. Οι δύο ιστορίες - του αθλητισμού και των συνθηκών ζωής (απόλυτη φτωχοποίηση) - μπλέκονται πολύ δυναμικά και οργανικά μεταξύ τους.

Φέρνει τη βία μέσα στην εικόνα κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι αποστασιοποιημένοι λευκοί θεατές έρχονται σε επαφή με μια ωμή παράλογη βία, τόσο παρούσα που θεωρείται από αυτούς που την υφίστανται φυσιολογική. Το γεγονός ότι η βία αυτή αλλά και οι συνθήκες ζωής είναι αποτέλεσμα της αποικιοκρατίας είναι εμφανές καθόλη την διάρκεια με τρόπο που κάνει τον θεατή να προβληματιστεί χωρίς όμως να κουνάει το δάχτυλο ή να γίνεται διδακτικό.

Lagunaria του Giovanni Pellegrini  - Βενετία

Η καθημερινή ζωή και τα προβλήματα των κατοίκων της Βενετίας παρουσιάζονται σε αντιδιαστολή με τους μύθους και τις φήμες που υπάρχουν για την πιο διάσημη πόλη του κόσμου. Η αφήγηση από το μέλλον συντελεί στο να αναδειχθούν οι αιτίες της πιθανής εξαφάνισης της Βενετίας που δεν είναι άλλες από την κλιματική αλλαγή και την αλλοίωση της από τον υπερβολικό τουρισμό καθώς και την αλλαγή της πόλης από το airbnb. Βλέπουμε την “άλλη” πλευρά της Βενετίας, την «κανονική» πόλη με τους «κανονικούς» ανθρώπους, εστίες αντίστασης, παιδιά που έρχονται σε επαφή με το παρελθόν της, την κουλτούρα τους, ερευνητές της πανίδας - εικόνες που ως τουρίστες δε θα δούμε ποτέ. Κυριαρχεί ένα κλίμα προβληματισμού και ανησυχίας για το μέλλον της Βενετίας – μιας πόλης που βουλιάζει κυριολεκτικά και μεταφορικά – το οποίο όμως έρχεται σε αντιδιαστολή με την ποιητική και ατμοσφαιρική αφήγηση που παραπέμπει σε σύγχρονο παραμύθι.

Μία ταινία που μέσα από το μύθο εξερευνά την πόλη, που μας επιτρέπει μια ματιά στην «μυθική», υπερβατική πλευρά της ζωής. Ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα για να ακροβατήσει το έργο ανάμεσα στον ρεαλισμό και την ποίηση, χαρίζοντάς μας ένα πρωτότυπο και ιδιαίτερο ντοκιμαντέρ όπου το ονειρικό μπλέκεται με το ανατρεπτικό, ο θρύλος με την αντίσταση.

Μία γενική παρατήρηση και για τις 3 ταινίες.

Διαλέξαμε -ίσως ενστικτωδώς- τρεις ταινίες που κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ο σεβασμός στους ανθρώπους που χρησιμοποιούν ως πρωταγωνιστές. Με τη λέξη σεβασμό εννοούμε ότι οι πρωταγωνιστικές φιγούρες δεν φορτίζονται με κάποιου είδους ελκυστικά χαρακτηριστικά για χάρη εντυπωσιασμού και συγκίνησης ή για χάρη του σεναρίου. Δεν αλλοτριώνονται για να υπηρετήσουν τη θεματική της ταινίας ή τους σκοπούς των δημιουργών. Παρουσιάζονται ατόφιοι κι αληθινοί σε όλες τους τις διαστάσεις κ αι γι’ αυτό ίσως καταφέρνουν να κερδίσουν τις εντυπώσεις.

Tα αγαλματάκια των βραβείων έχει φιλοτεχνήσει ο Μεσσήνιος γλύπτης Χρήστος Ρηγανάς.